Frits Schumacher zet met ‘Curriculum Circulair - 5x Anders’ leerlingen aan het denken

“Het moet echt anders. Hiermee kunnen ze aan de slag.”

Het Perron in Veenendaal ontwikkelt op school een TL+ afdeling. Het idee is om met behulp van thema’s vakoverstijgend te gaan werken. Eén van de gekozen thema’s is consuminderen / 5 x anders. Het curriculum is uitgewerkt door de docenten van leerjaar 2. Het gaat over onderwerpen als voeding, wonen, reizen, energie en produceren. Binnen het vak Mens & Maatschappij streeft docent Frits Schumacher ernaar om zijn VMBO-leerlingen bewust te maken van het belang van consuminderen. “Het moet echt wel anders gaan. Ik vind het belangrijk om mijn leerlingen hiervan op de hoogte te stellen en ze hierover te laten nadenken.”

Schumacher is docent Mens & Maatschappij (mema) op VMBO Het Perron in Veenendaal. Binnen dat vakgebied zorgt hij voor een theoretische basis waarbij andere vakken aanhaken. “In de lessen mema probeer ik leerlingen bewust te maken van de wereld waarin ze leven, de keuzes die ze kunnen maken en in de toekomst steeds meer móeten maken.” Gedurende twee maanden gaat hij in op vijf onderwerpen: Anders Produceren, Anders Eten, Anders Energie opwekken, Anders Wonen en Anders van A naar B verplaatsen.

De lessen die de docent heeft ontwikkeld, zijn afgestemd op de mogelijkheden van zijn VMBO-leerlingen. “Ze lezen weinig en volgen weinig het nieuws, maar ik breng ze zo op de hoogte van de keuzes die ze kunnen maken in de toekomst. Ik merk dat ik ze mee kan nemen in dit verhaal.”

Theorie en praktijk

De 5x Anders-lessen combineren de theorie met de praktijk. Elke les begint met een stukje uitleg om vervolgens de leerlingen zelf aan het werk te zetten. Maar hoe ziet zo’n les eruit? Als voorbeeld neemt Schumacher ons mee naar les 1 van het onderwerp Anders Eten, een les met als thema ‘Tovenaars en Profeten’. “Ik probeer ze aan het denken te zetten. Zie je liever een tovenaar die genetisch gemodificeerd voedsel maakt of ga je mee met de profeten die waarschuwen en zeggen dat uiteindelijk de hele voedselproductie anders moet? Ze zoeken de voor- en nadelen van genetisch gemodificeerd eten op en vervolgens stap ik zo snel mogelijk over van theorie naar praktijk en laat ze in hun eigen keukenkastjes kijken. Als voorbeeld noem ik de Zaanse halvarine van Albert Heijn, die 0,9 procent gm soja bevat, waarna ik ze vraag te zoeken naar vergelijkbare producten en de etiketten te gaan lezen. Ze komen dan terug met informatie over hele dagelijkse producten, zoals sauzen.”

5x Anders op afstand

De 5x Anders lessen worden sinds twee jaar gegeven en worden gewaardeerd, maar nu de school gesloten is en leerlingen thuis de lessen moeten volgen, is het voor zowel leraar als leerlingen lastig. “Het onderwijs op afstand is heel naar omdat onze leerlingen vooral heel praktisch willen werken. Dat kunnen ze goed”, vertelt Schumacher. “Ik zorg voor een stukje theoretische basis, waarna vervolgens alle andere vakken aansluiten, zoals de zorg- en de techniekafdeling. Daar komt de praktische uitvoering aan de beurt van de dingen die zijn besproken.”

Het mooie is wel dat het programma Curriculum Circulair een schoolbreed gedragen programma is voor de tweedejaars TL+-klassen. In een projectperiode van twee maanden dragen alle vakken hieraan bij. In een normaal jaar zou Schumacher zijn leerlingen met de techniekafdeling bijvoorbeeld een product laten upcyclen, of een Huis van de Toekomst laten ontwerpen (maquette). Met de zorgafdeling worden recepten bedacht en samen gemaakt in de schoolkeuken. Vorig jaar waren de bitterballen van insecten een hit. Nu leidt de coronacrisis ertoe dat de lessen moeten worden aangepast. Zoals de les over seizoensgroenten die hij gaf. “Bij Anders Eten heb ik ze gevraagd een restjesrecept te bedenken dat bestaat uit seizoensgebonden producten. Ze krijgen de opdracht om dat thuis te gaan koken. Ze kunnen mij vervolgens laten zien hoe het is geworden met behulp van foto’s. Dat is natuurlijk wel net even anders dan op school samen deze recepten uitproberen”, zegt Schumacher, die hoewel op dit moment dus weinig interactie met de leerlingen mogelijk is, merkt dat er ook in dit coronajaar belangstelling voor het onderwerp is.

Dat de eindpresentatie van dit project anders dan anders zal gaan verlopen, is duidelijk. Niet live in ieder geval. Maar hoe dan wel, daar wordt nog aan gewerkt. Het mooie is wel dat er in de regio genoeg bedrijven zijn die willen meewerken aan zo’n eindpresentatie. En ook op afstand kunnen leerlingen laten zien wat ze hebben geleerd. “Ik hoop dat de lessenserie onze leerlingen bewuster maakt van de tijd waarin ze leven.”