Op donderdag 14 juli 2022 hebben 56 organisaties hun handtekening onder de nationale Green Deal Eiwitrijke Gewassen gezet. Doel van de Green Deal is opschaling van de teelt, verwerking en consumptie van Nederlandse eiwitrijke gewassen. Het maakt de teelt economisch weer aantrekkelijk voor boeren, verhoogt de zelfvoorzieningsgraad van eiwitten en leidt tot meer duurzame landbouw. Namens Regio Foodvalley ondertekende Hans van der Pas, bestuurlijk verantwoordelijk voor de regionale eiwittransitie, de Green Deal.

Nationale Eiwitstrategie

De deal is onderdeel van de in 2020 gelanceerde Nationale Eiwitstrategie, erop gericht om de zelfvoorzieningsgraad van eiwitten te vergroten. LNV Minister Staghouwer zette zijn handtekening onder de Deal en is enthousiast: ‘Met deze Green Deal zetten we de schouders onder een grote uitdaging. Het is nu van belang dat we onze handtekeningen omzetten in daden. Samen met alle partijen kunnen we een risicovolle teelt omzetten in een goed verdienmodel en nuttig gewas voor bodem en biodiversiteit.

Bean Deal

Aan de deal is een brede stakeholdersconsultatie voorafgegaan. Het leidde tot focus op vlinderbloemige gewassen voor humane voedseltoepassingen. Denk aan bonen zoals veldbonen, lupine, soja, kikkererwten, in pure of bewerkte vorm toepasbaar in allerhande levensmiddelen waar grote vraag naar is. De ‘Bean Deal’, de gezamenlijk gekozen naam om een gezicht te geven aan 43 inspanningen van partijen over de hele keten, van boeren tot cateraars en van veredelaars tot programma’s in het onderwijs. Marjolein Brasz, directeur van Foodvalley NL en voorzitter van de stuurgroep Green Deal Eiwitrijke gewassen: ‘Het werken aan deze deal heeft al veranderingen in de keten op gang gebracht. Het zorgde ervoor dat boeren zich verenigden, boeren samenwerkten met cateraars, verwerkers met retailers. En met succes: boeren verenigden zich in een productieorganisatie de Nederlandse Eiwitboeren, er is een Nederlandse Fababurger gelanceerd en een samenwerking tussen een kleine eiwitboer en een zuivelgigant is gestart.’

30 jaar

In 1992 is de Europese Unie akkoord gegaan met de Verenigde Staten om de EU-marktbescherming voor de teelt van eiwitrijke gewassen af te schaffen (Blair House Akkoord). Sindsdien moeten Nederlandse akkerbouwers concurreren met goedkoop en niet zelden minder duurzaam geteeld buitenlands eiwit. Henk Janknegt, voorzitter van de Producentenorganisatie Eiwitboeren van Nederland en een van de ondertekenaars: “Veel boeren staan net als toen te popelen om deze stikstofbinders te telen. Ze kennen de waarde van deze rotatiegewassen, voor de bodem, de biodiversiteit en de opbrengst verhogende werking. Alleen kan de teelt financieel nog niet uit. 30 Jaar na het Blair House Akkoord hopen de Nederlandse telers dat de Green Deal Eiwitrijke Gewassen in gezamenlijkheid met de overheid en de keten, de teelt financieel weer aantrekkelijk maakt.”

Ketenoptimalisatie

Aan de deal doen ook veredelaars mee zoals KeyGene en Limagrain. Samen met onderzoeks- en onderwijsinstellingen zoals het Louis Bolk Instituut, Wageningen University & Research, HAS hogeschool en Aeres wordt gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe rassen die op Nederlandse bodem beter gedijen. Ook wordt gekeken naar het leveren van producten die goed aansluiten bij de wensen van verwerkers en consumenten. De realisatie van verwerkende infrastructuur vraagt om lange termijn inzet; teelt, verwerking en consumptie liggen idealiter zo dicht mogelijk bij elkaar. Deze deal is gestart voor de komende tien jaar met de intentie daarna te vervolgen.  

Waardering

In de Deal staat waardering centraal; niet alleen voor de akkerbouwers die inzetten op de nu nog risicovolle teelt, maar ook bij consumenten. Hiertoe starten deelnemende partijen zoals de Rabobank, Compass Group, Hutten, Udea/Ekoplaza en het Wereld Natuurfonds acties om het voor alle Nederlanders aantrekkelijk en makkelijk te maken om plantaardige eiwitten van eigen bodem op het menu te zetten.

Meer informatie over staat op de website van de Green Deal Eiwitrijke gewassen.