Maandag 28 november vond een speciale editie plaats van de Werkplaats Circulaire Voedselketens. Deze sessie ging over het voedselafval in de binnenstad van Rhenen en de zoektocht naar minder voedselverspilling en circulaire oplossingen. We hebben de resultaten besproken van een onderzoek door student Hugo Korf, die diverse metingen heeft gehouden bij horeca en diverse scenario’s heeft ontwikkeld voor gezamenlijke oplossingen.

Actualiteiten m.b.t. circulaire voedselketens in Regio Foodvalley

Hoewel de oplossingen met name gefocust zijn op de binnensteden (en dan specifiek die van Rhenen), zullen de uitkomsten uiteindelijk ook breder in de Regio Foodvalley (en daarbuiten) gebruikt kunnen worden. In de Werkplaats Circulaire Voedselketens werken verschillende sectoren samen en uit die samenwerking, daar komen dingen tot stand. Doel is de landelijke, Europese en mondiale doelstellingen te behalen, bijvoorbeeld voedselverspilling met 50% verminderd rond 2050.

In 2021 werd een verkenning gedaan naar het voedselafval onder binnenstads-ondernemers in Regio Foodvalley, zo lichtte werkplaatstrekker Suzan Klein Gebbink toe. Met als uitkomsten: weinig afvalscheiding, vaak individueel, bereidheid onder ondernemers tot verandering maar beperkte kennis en bewustzijn, weinig samenwerking en onduidelijkheid over verantwoordelijkheid en de hinder van voedselveiligheidsvoorschriften bij circulaire initiatieven. Eind 2021 deden we nader onderzoek met Rhenen als casus. Ook hier vindt nauwelijks afvalscheiding plaats, zo bleek, de voedsel- en snijresten gaan bijna allemaal bij het restafval. Daarnaast ervaren ondernemers ruimtegebrek in de keuken en buiten en is er soms last van stankoverlast door containers. Ook hier hebben ondernemers interesse in mogelijke andere aanpakken voor de toekomst.

Toelichting onderzoek Rhenen

Vanaf juni 2022 liep Hugo Korf, student Wageningen Universiteit, stage in de Werkplaats Circulaire Voedselketens. Hij heeft onder andere onderzoek gedaan in Rhenen en organiseerde onder andere een aantal metingen. Vier ondernemers hebben in de periode van 28 september tot en met 21 oktober hun voedselafval verzameld d.m.v. een 10 liter bak. Dit is gewogen en vervolgens genoteerd op het meetformulier. De totale metingen kwamen uit op ongeveer 700 kilo voedselafval in een maand.

84 kliko’s broccoli per maand bij het restafval

Op basis van de metingen zijn schattingen gemaakt voor heel Rhenen, waarbij een totale massa van 2700-3300 kilo voedselafval per maand geschat wordt. Dit staat ongeveer gelijk aan 84 kliko’s (van 120 liter) vol met broccoli die elke maand weggaan. Vervolgens zijn scenario’s ontwikkeld, waarbij vijf oplossingsrichtingen bedacht zijn voor de verzameling en verwaarding van het voedselafval in Rhenen. Dit zijn zowel scenario’s met behoud van de huidige ledigingsbedrijven, als met nieuwe initiatieven. De basis voor elk scenario is dat de ondernemer sowieso zijn voedselafval gaat scheiden en aan preventie van voedselafval doet door anders inkopen, anders koken en gebruik van bijvoorbeeld snijresten.

Kansrijke ontwikkelingen in de gemeente

De gemeente is verantwoordelijk voor het afval van haar inwoners, maar niet van ondernemers. Ondernemers gaan over hun eigen afval. De gemeente wil echter wel bijdragen aan een verandering naar minder verspilling, minder verkeersbewegingen en een circulaire economie. Vanuit die doelstellingen zou de gemeente ondernemers kunnen motiveren en faciliteren bij de zoektocht naar scheiding en verwaarding van voedselafval. De gemeente Rhenen is bezig te verkennen hoe hun rol en ambitie kan zijn. Ook zijn er ideeën voor een afvalstoffen verwerkingslocatie op de bestaande inzamellocatie in Remmerden. In de toekomst liggen daar eventuele kansen voor het inzamelen en verwerking van voedselafval van ondernemers.

Ook Ouwehands Dierenpark denkt na over het sluiten van haar eigen kringlopen en verkent de mogelijkheden van een Biovergister. Het voedselafval uit hun eigen restaurant zou daarin verwerkt kunnen worden tot energie voor eigen gebruik. Ook het voedselafval vanuit de binnenstad van Rhenen zou hier wellicht in meegenomen kunnen worden. Dit zijn voorlopig slechts ideeën en vraagt allerlei uitzoekwerk qua bijvoorbeeld wetgeving en logistiek.

Oplossingen uit de markt

In de presentatie van Hugo Korf passeren verschillende scenario’s de revue, variërend van varianten met huidige ledigingsbedrijven, tot nieuwe aanpakken voor gezamenlijk ophalen en bijvoorbeeld verwerken op Remmerden. Uit de discussie over de scenario’s komt naar voren dat oplossingen met marktpartijen meest haalbaar zijn op korte termijn. Er bestaan al ledigingsbedrijven en verwerkers die voedselstromen optimaal proberen te verwaarden. Idee ontstaat om een bijeenkomst te organiseren met deze marktpartijen, zodat vraag en aanbod bij elkaar komen.

Mocht u meer toelichting willen op de genoemde onderwerpen of vindt u het interessant om meer te weten te komen. Stuur een mail naar Suzan Klein Gebbink (post@suzankleingebbink.nl).