Wat kun jij doen tegen voedselverspilling? Met een bordspel én een kweekbakje, dachten leerlingen van Het Streek in Ede. Ze vielen ermee in de prijzen bij de Floriade Expo in Almere.

Julian Dorenbos (14) uit Bennekom haalt een wit bakje uit zijn rugzak. Hij doet het open en op de bodem ligt iets wat met een beetje fantasie lijkt op een krokante, rondvormige koek. ,,Ik zou het niet opeten, maar u mag het wel proberen, hoor”, zegt hij.

Negen weken werkten hij en andere vwo-leerlingen van het Technasium op Het Streek in Ede aan ideeën tegen voedselverspilling. Ze konden kiezen uit een technisch ontwerp dat ervoor zorgt dat voedsel langer is te bewaren. Of voor het beter benutten van reststromen, die momenteel niet voor menselijke consumptie worden gebruikt. En ten slotte een manier om jongeren te stimuleren minder voedsel te verspillen.

Julian heeft samen met medescholieren Bram Moret (Otterlo, 15), Erik van Wingerden (Bennekom, 13) en Isis Huffnagel (14, Wageningen) allerlei groenresten verzameld. ,,Zoals aardappelschillen, maar ook avocado en tomaat. Van alles hebben we gebruikt.”

‘Behangplaksel als bindmiddel’

En dat alles ging in de blender. Isis: ,,Voor de stevigheid is oud brood toegevoegd en later hebben we het vocht eruit geperst. Als bindmiddel is ook biologisch behangplaksel gebruikt, daar zit veel zetmeel in. Daar kwam al vrij snel dit kweekje uit voort.”

,,Na twee weken zat er nog altijd geen schimmel op”, zegt Erik triomfantelijk. ,,Dat is toch wel een gunstig teken. Waar zou je dit zou kunnen gebruiken? Ja, dat is lastig. Wellicht als voedingsbodem voor planten. Bij mensen thuis of in een plantenwinkel.”

Iets tastbaars maken is mooi

Wageningen University & Research stond enkele jaren geleden aan de wieg van dit project voor middelbare scholen. Het hoort bij het vak Onderzoek & Ontwerpen. Samen een idee bedenken en iets tastbaars maken, dat was het mooie eraan. Bram: ,,Dat is ook wat we de jury tijdens de bijeenkomst op de Floriade in Almere ons liet weten. Eén van de leden zei: ‘Je hoort vaak over kweekbakjes, maar nu zie ik er eindelijk eens eentje’. Dat was een mooi compliment, vond ik.”

Julian, ten slotte: ,,Thuis en met vrienden heb ik de laatste weken stilgestaan bij voedselverspilling. Of ik later iets wil gaan doen om dit wereldwijde probleem aan te pakken? Niet als werk, ik wil huisarts worden. Maar het is goed om erover na te denken. Misschien brengt ons experiment anderen op een idee. Dat zou mooi zijn.”

Bordspel ‘Mens Gooi Me Niet Weg’

Sam Nijland (15) uit Ede tovert op zijn mobieltje de afbeelding tevoorschijn van het bordspel ‘Mens Gooi Me Niet Weg’. Met plaats- en klasgenoten Femke Deddens (15) en Duco Goudappel (14) bedacht hij het spel. Net als het kweekbakje werd het gekozen tot een van de drie winnende ideeën op de Floriade in Almere.

Duco: ,,Ik hoop dat het spel ooit wordt gefabriceerd, dan zal het eerst verder moeten worden ontwikkeld. Maar de eerste opzet is best goed. Juryleden zagen meer in de ontwikkeling van een app, zodat je het met anderen op de telefoon kunt spelen. Is toch meer iets voor jongeren. Dan kun je ook een soort van kalender toevoegen, met elke dag een feitje over verspilling waar je even over nadenkt.”

Bewustwording

De titel van het spel is een hedendaagse variant op het aloude Mens Erger Je Niet. ,,Als ik er op school mee bezig ben en er thuis over praat, gaat het meer leven dat we zuinig zijn op voedsel en voedselresten zoveel mogelijk moeten hergebruiken”, vertelt Femke. ,,Hoe? Dat ik in een restaurant mijn bord wel helemaal leeg eet, anders wordt het meeste weggegooid. Dat heeft te maken met bewustwording, dat is denk ik het goede woord.”

Sam scrolt door zijn telefoon. Hij vertelt dat het door hen ontwikkelde spel iets weg heeft van een ander bordspel: Levensweg. Deelnemers moeten na een spannende rit over een hobbelige weg als eerste de finish halen. ,,Onderweg moeten ze bij ons spel ook vragen beantwoorden, maar zijn er ook discussiekaartjes die een gesprek met medespelers op gang brengen.”

‘Alleen dat cijfer komt al binnen’

Duco: ,,Weet u hoeveel procent van een buffet gemiddeld aan het eind overblijft? De helft, 50 procent dus. Dat moet toch anders kunnen, zou je denken? Ik las ook ergens dat wereldwijd jaarlijks 3,6 miljoen ton voedsel wordt verspild. Of dat klopt weet ik niet, maar alleen dat cijfer komt al flink binnen.”

De werkelijkheid blijkt nog veel erger. Naar schatting wordt er wereldwijd 1,3 miljard ton voedsel verspild.